ಭಾರತದಲ್ಲೂ ಚಲಾವಣೆಗೆ ಬಂತು ಅಧಿಕೃತ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಕರೆನ್ಸಿ

Team Udayavani, Nov 9, 2022, 6:20 AM IST

ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಈ ಹಿಂದೆ ಘೋಷಿಸಿದಂತೆಯೇ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಕರೆನ್ಸಿ “ಇ-ರುಪಿ’ಗೆ ಕಳೆದ ವಾರ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಚಾಲನೆ ನೀಡಿದೆ. ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಸೆಕೆಂಡರಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಮೊತ್ತದ ವಹಿವಾಟು, ಬಾಂಡ್‌ ಖರೀದಿ ಮತ್ತು ಮಾರಾಟಕ್ಕೆ ಇ-ರುಪಿಯನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಸದ್ಯದ ಅಂದಾಜಿನಂತೆ ಆರ್‌ಬಿಐ ಮುಂದಿನ ತಿಂಗಳು ಅಂದರೆ ವರ್ಷಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಇ-ರುಪಿಯನ್ನು ರಿಟೇಲ್‌ ಅಂದರೆ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಬಳಕೆಗೆ ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಲಿದೆ. ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಚಾಲನೆಯಲ್ಲಿರುವ ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಇ-ರುಪಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿದ್ದು ನೂರು ಪ್ರತಿಶತ ಸುರಕ್ಷಿತ ಎಂಬುದು ಆರ್‌ಬಿಐನ ಪ್ರತಿಪಾದನೆ. ಆರ್‌ಬಿಐನ ಅಧಿಕೃತ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿರುವ ಇ-ರುಪಿಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ, ಸಾಧಕ-ಬಾಧಕಗಳು, ಮುಂದಿರುವ ಸವಾಲುಗಳ ಬಗೆಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಲಾಗಿದೆ.

ಬಹು ನಿರೀಕ್ಷಿತ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಕರೆನ್ಸಿ
2022-23ರ ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖೀಸಿದಂತೆ ಸೆಂಟ್ರಲ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಕರೆನ್ಸಿ(ಸಿಬಿಡಿಸಿ) “ಇ-ರೂಪಾಯಿ’ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಕುರಿತಾದ ಟಿಪ್ಪಣಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿ ತಿಂಗಳು ಕಳೆಯುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಆರ್‌ಬಿಐ “ಇ-ರುಪಿ’ಗೆ ಈಗ ಅಧಿಕೃತ ಚಾಲನೆ ನೀಡಿದೆ. ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಹಣದ ಇತರ ರೂಪಗಳ ಎಲ್ಲ ವಹಿವಾಟಿನ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಇ-ರೂಪಾಯಿಯನ್ನು ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ ದೊಡ್ಡ ಮೊತ್ತದ ವಹಿವಾಟಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಸುಮಾರು 100 ದೇಶಗಳು “ಸಿಬಿಡಿಸಿ’ ಯನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸುತ್ತಿವೆ ಹಾಗೂ ಕೆಲವು ಈಗಾಗಲೇ ಹೊರಬಂದಿವೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಈಗ ಇರುವ ಕರೆನ್ಸಿಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ ಇ-ರುಪಿ ಸೇರಿಕೊಂಡಿದೆ. ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ನೋಟುಗಳಿಗೂ ಇದಕ್ಕೂ ಯಾವುದೇ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಮಾದರಿ ಆಗಿರುವ ಕಾರಣ ವ್ಯವಹಾರ ಅತ್ಯಂತ ವೇಗವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸುಲಭವಾಗಿ ನಡೆಯಲಿದೆ.

ಏನಿದು ಇ-ರೂಪಾಯಿ?
ಡಿಜಿಟಲ್‌ ರುಪಿ, ಹಾಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಭೌತಿಕ ಕರೆನ್ಸಿಯ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ರೂಪ. ಇದನ್ನು ಆರ್‌ಬಿಐ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ರಿಸರ್ವ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿರುವ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಕರೆನ್ಸಿಯು ಪ್ರಸ್ತುತ ಚಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿರುವ ಭೌತಿಕ ಕರೆನ್ಸಿಯಂತೆಯೇ ವಿಶಿಷ್ಟ ಅಂಕಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ರುಪಿಯನ್ನು ಭೌತಿಕ ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವಕಾಶವಿದೆ. ಡಿಜಿಟಲ್‌ ರೂಪಾಯಿ ಸರಕಾರದಿಂದ ಖಾತರಿಪಡಿಸಿದ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ವ್ಯಾಲೆಟ್‌ ಆಗಿದೆ.

ಜನರು ಫೋನ್‌ನಲ್ಲಿಯೇ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಕರೆನ್ಸಿ ಹೊಂದಬಹುದಾಗಿದೆ. ಈ ಕರೆನ್ಸಿಯು ಆರ್‌ಬಿಐನಲ್ಲಿಯೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಆರ್‌ಬಿಐನಿಂದ ನೇರವಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಅಂಗಡಿಗೆ ಅಥವಾ ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ನಿಮ್ಮ ಫೋನ್‌ ಮೂಲಕವೇ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಸರಕಾರದ ಸಂಪೂರ್ಣ ಖಾತರಿಯೂ ಇರಲಿದೆ. ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಆಗಿರುವುದರಿಂದ ಇ-ರೂಪಾಯಿಯ ಬಳಕೆಯು ಸರಳ, ವೇಗ ಮತ್ತು ಅಗ್ಗವಾಗಲಿದೆ.

ಡಿಜಿಟಲ್‌ ರೂಪಾಯಿ ಚಲಾವಣೆಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಶುಲ್ಕಗಳು ಇಲ್ಲ. ನಿಮ್ಮ ಫೋನ್‌ನಲ್ಲಿಯೇ ಹಣ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ನಿಮ್ಮ ಅಗತ್ಯಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಬಳಸಬಹುದು. ಈ ಹೊಸ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಜಾಗತಿಕ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಪಾವತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಬಳಕೆದಾರ ಸ್ನೇಹಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಿದೆ. ಭೌತಿಕ ನೋಟುಗಳಂತೆ ಕಳವು, ಹರಿದು ಹೋಗುವಂಥ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಇಲ್ಲಿಲ್ಲವಾಗಿದ್ದು ನಕಲಿ ನೋಟುಗಳ ಪ್ರಶ್ನೆಯೇ ಇಲ್ಲಿ ಉದ್ಭವಿಸಲಾರದು. ಇನ್ನು ಹೊಸ ನೋಟುಗಳ ಮುದ್ರಣಕ್ಕಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಣ ವ್ಯಯಿಸಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ.

ಸಾಧಕಗಳು, ಸವಾಲುಗಳು
ಕಾನೂನು ಬದ್ಧ ಹಣವಾದ ಇ-ರೂಪಾಯಿಯು ಕಡಿಮೆ ನಗದು ನಿರ್ವಹಣ ವೆಚ್ಚ, ಪಾವತಿಯಲ್ಲಿ ದಕ್ಷತೆ ಮೊದಲಾದ ಉಪಯೋಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಲಿದೆ. ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಆರ್ಥಿಕತೆಯು ಮತ್ತಷ್ಟು ವೇಗವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲಿದೆ. ಆದರೆ ಇ-ರುಪಿಯ ಮುಂದಿರುವ ಸವಾಲುಗಳೂ ಹಲವಾರು. ಡಿಜಿಟಲೀಕರಣವು ಕೆಲವು ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಸಹ ಒಡ್ಡಬಹುದು, ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಅರಿವಿನ ಕೊರತೆ ಮತ್ತು ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಸಾಕ್ಷರತೆ ಬಹುದೊಡ್ಡ ಸವಾಲಾಗಿದೆ. ಇ-ರುಪಿಯು ಆರ್ಥಿಕ ಸೇರ್ಪಡೆಗೆ ಯಶಸ್ವಿ ಸಾಧನವಾಗಲು, ಮೊಬೈಲ್‌ ಮತ್ತು ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸುವುದು ಹಾಗೂ ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಅಂತರ್ಗತ ನ್ಯೂನತೆಗಳನ್ನು ತೊಡೆದು ಹಾಕುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಇದರ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಇದು ಆರ್ಥಿಕ ಹೊರಗಿಡುವಿಕೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಪರಿಹರಿಸದ ಮತ್ತೂಂದು ಡಿಜಿಟಲ್‌ “ಪರಿಹಾರ’ ಆಗುವ ಅಪಾಯವಿದೆ.

ಆತಂಕಗಳು
-ಭದ್ರತಾ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು: ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಕರೆನ್ಸಿ ಗಳು ನಿಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕಿದರೆ, ನೀವು ಹೊಂದಿರುವ ಕರೆನ್ಸಿ ಇನ್ನೂ ಹ್ಯಾಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಗುರಿಯಾಗಬಹುದು. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕ ಶ್ರೇಣಿಯ ಭದ್ರತೆ ನೀಡಬೇಕಾಗಿದೆ.
– ನಿಯಂತ್ರಣದ ಕೊರತೆ: ಸ್ಥಾಪಿತ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಯು ಹೆಚ್ಚು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ಸ್ವೀಕಾರಾರ್ಹವಲ್ಲದ ಚಟುವಟಿಕೆಯಿಲ್ಲ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಕರೆನ್ಸಿಗಳು ಪ್ರಸ್ತುತ ಈ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಹೊರಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ. ಇದು ಬಳಕೆದಾರರಿಗೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿ ಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಬಾಹಿರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗ ವಾಗದಂತೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
–ಭವಿಷ್ಯದ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆ: ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪಾವತಿಯ ರೂಪಗಳಿಗಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಕರೆನ್ಸಿ ಇನ್ನೂ ಹೊಸದು ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಆರಂಭಿಕ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಚಲಾವ ಣೆಯ ಸಮಯದ ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಮಸ್ಯೆ, ಸುರಕ್ಷ ತೆಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿವೆ. ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸ್ಥಿರತೆಯ ಮೇಲೆ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ರೂಪಾಯಿ ಹೇಗೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು ಎಂದು ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಹಣಕಾಸಿನ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಹಿಂಪಡೆಯುವಿಕೆ ಯನ್ನು ಅನುಮತಿಸಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಬಳಿ ಸಾಕಷ್ಟು ದ್ರವ್ಯತೆ ಇಲ್ಲದಿರ ಬಹುದು. ಹಣಕಾಸಿನ ಅಪರಾಧಗಳನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಲು ಇ-ರೂಪಾಯಿಯ ಮೇಲೆ ಸಮಂಜಸ ಮಟ್ಟದ ಸರಕಾರದ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ನೀಡುವ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಹಣವು ನಿಸ್ಸಂದೇಹವಾಗಿ ಅದೇ ರೀತಿಯ ಅಪರಾಧಿ ಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಅನಿವಾರ್ಯ ಮೇಲ್ವಿ ಚಾರಣೆಗೆ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಬಹುದು.

ಪ್ರಯೋಜನಗಳೇನು?
– ತ್ವರಿತ ವಹಿವಾಟು: ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮೂಲಕ ನಡೆಸುವ ವ್ಯವಹಾರಗಳಿಗಿಂತ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಕರೆನ್ಸಿಗಳು ಹೆಚ್ಚು ವೇಗದ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ. ಉದಾ: ವಿದೇಶಕ್ಕೆ ಹಣ ವರ್ಗಾವಣೆ ವೇಳೆ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹಣ ಸ್ವೀಕರಿಸು ವವರ ಖಾತೆಗೆ ಸಾಂಪ್ರದಾ ಯಿಕ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಮೂಲಕ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು ದಿನಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಕರೆನ್ಸಿ ಶೀಘ್ರವೇ ಅಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಇದನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ವೇಗವಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
– ಶುಲ್ಕ ರಹಿತ: ನಿಮ್ಮ ಖಾತೆಯಲ್ಲಿನ ಹಣವು ತಾಂತ್ರಿಕವಾಗಿ ನಿಮ್ಮದೇ ಆಗಿದ್ದರೂ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ನಿಮಗೆ ವಿವಿಧ ರೀತಿ ಶುಲ್ಕ ವಿಧಿಸುತ್ತವೆೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ನಿಮ್ಮ ಹಣವನ್ನು ವಿದೇಶದಲ್ಲಿ ಖರ್ಚು ಮಾಡಲು ಹಲವು ಶುಲ್ಕಗಳಿವೆ. ಆದರೆ ನೀವು ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಕರೆನ್ಸಿ ಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾಲಕತ್ವ ಹೊಂದಬಹುದು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಶೂನ್ಯ ಶುಲ್ಕದೊಂದಿಗೆ ನಿಮಗೆ ಬೇಕಾದಂತೆ ಬಳಸಬಹುದು.
– ಪಾವತಿ ಹೆಜ್ಜೆ ಗುರುತು: ಹಣದ ಚಲನೆ ಪಥ ಗುರುತಿಸಲು ಅನುಕೂಲಕ ರವಾದ ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯನ್ನು ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿಗಳು ಬಳಸುವ ಬ್ಲಾಕ್‌ ಚೈನ್‌ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.
– ವಂಚನೆ ವಿರುದ್ಧ ರಕ್ಷಣೆ: ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಖರೀದಿಸುವುದು ಎಂದರೆ ನಿಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮತ್ತು ಪಾವತಿ ವಿವರ ಗಳನ್ನು ಕಂಪೆನಿಗಳು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತವೆ. ಆಗ ನೀವು ವಂಚನೆಗೆ ಗುರಿ ಯಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಅಧಿಕ. ಆದರೆ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಕರೆನ್ಸಿ ಅನಾಮಧೇ ಯತೆಯೊಂದಿಗೆ ನೇರ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ನಿಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಎಂದಿಗೂ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ.
– ಹಣದುಬ್ಬರದ ಆತಂಕ ಇಲ್ಲ: ಅನೇಕ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಕರೆನ್ಸಿಗಳು ವಿನ್ಯಾಸದಿಂದ ಹಣದುಬ್ಬರಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಉದಾ: ಬಿಟ್‌ಕಾಯಿನ್‌. ಇವು ಮಿತಿಯನ್ನು ಸಮೀಪಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಮೌಲ್ಯಯುತವಾಗುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳನ್ನು ಹಣದುಬ್ಬರ ಇಳಿತದ ಕರೆನ್ಸಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
– ಸ್ಥಿರತೆ: ಹೆಚ್ಚಿನ ಡಿಜಿಟಲ್‌ ಕರೆನ್ಸಿಗಳು ವಿಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿವೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವು ಸರ್ಕಾರ, ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾ ಗಿಲ್ಲ. ಇದರರ್ಥ ಅದು ಸ್ಥಿರವಾಗಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಚಂಚಲತೆಗೆ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇ-ರೂಪಾಯಿ ಸರಕಾರದ ನಿಯಂತ್ರಣ ದೊಂದಿಗೆ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

-ಡಾ| ಎ.ಜಯ ಕುಮಾರ ಶೆಟ್ಟಿ (ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು)