ದೈಹಿಕ, ಮಾನಸಿಕ ಸ್ಥಿರತೆಗೆ ಸೂರ್ಯ ನಮಸ್ಕಾರ

Team Udayavani, Jan 12, 2022, 6:40 AM IST

ಕೊರೊನಾ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮನುಷ್ಯನ ದೈಹಿಕ ಆರೋಗ್ಯದಂತೆಯೇ ಮಾನಸಿಕ ಆರೋಗ್ಯವೂ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದದ್ದು. ಮಾನಸಿಕ ದೃಢತೆಗೆ ಸೂರ್ಯ ನಮಸ್ಕಾರ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖವಾದದ್ದು. ಹೀಗಾಗಿ, ಕೇಂದ್ರ ಆಯುಷ್‌ ಇಲಾಖೆ, ನಾಳೆ ಅಂದರೆ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯ ಶುಭದಿನದಂದು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ತಾವಿರುವೆಡೆಯೇ ಸೂರ್ಯನಮಸ್ಕಾರ ನಡೆಸಲು ಕರೆಕೊಟ್ಟಿದೆ. ಒಂದು ಕೋಟಿಗೂ ಅಧಿಕ ಮಂದಿ ಇದರಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಯೋಗಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ ನಮಸ್ಕಾರ ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿ ಶಾಲಿಯಾಗಿದೆ. ಮನುಷ್ಯನ ದೈಹಿಕ, ಮಾನಸಿಕ ಹಾಗೂ ಅಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಸುಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸೂರ್ಯ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ. ತಲೆಯಿಂದ ಪಾದದವರೆಗೆ ಇಡೀ ದೇಹಕ್ಕೆ ಪ್ರಯೋಜನ ಕೊಡುವ ಇದು ಪುರಾತನ ಭಾರತೀಯ ವ್ಯಾಯಾಮ ಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ವಶ್ರೇಷ್ಠ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಸೂರ್ಯ ನಮಸ್ಕಾರವು 12 ಹಂತದ ಆಸನ(ಭಂಗಿ)ಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ(ಕೆಲವು ಗುರುಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ 10 ಆಸನಗಳು ಇರುತ್ತವೆ.)  ಇವು 12ರಾಶಿಗಳೊಂದಿಗೆ ತಾಳೆ ಯಾಗುತ್ತದೆ. ಸೂರ್ಯ ನಮಸ್ಕಾರದ ಪ್ರತೀ  ಭಂಗಿಯೂ ರಾಶಿ ಯೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತೀ ಭಂಗಿಯನ್ನು ಉಸಿರಾಟದ ಜತೆಗೆ ಬೆಸೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆರಂಭ ದಿಂದ ಕೊನೆಯವರೆಗಿನ ಸೂರ್ಯ ನಮಸ್ಕಾರದ ಪೂರ್ತಿ ಚಲನೆಯು ಉಸಿರಾಟದೊಂದಿಗೆ ಮೇಳೈಸಿದೆ.

ಪ್ರತೀ ಭಂಗಿಯೂ ಉಚ್ವಾಸ – ನಿಶ್ವಾಸ ಅಥವಾ ಉಸಿರನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಳ್ಳುವುದರ ಜತೆಗೂಡಿರುತ್ತದೆ. ಯಾವುದೇ ಒತ್ತಡದಿಂದ ಕೂಡಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಸೂರ್ಯ ನಮಸ್ಕಾರ ದೇಹದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಅಂಗಗಳ ಮತ್ತು ಗ್ರಂಥಿಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದರೊಂದಿಗೆ, ನಮ್ಮ ದೇಹವು ಶಕ್ತಿಯುತವಾಗುತ್ತ ಹೋಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದೇಹದಲ್ಲಿ ರಕ್ತದ ಮುಕ್ತ ಚಲನೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು, ಸ್ಥಿರತೆ ಮತ್ತು ದೇಹ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸಿನ ನಮ್ಯತೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸುತ್ತದೆ.

ಉಸಿರಾಟದ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಚಲನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದರೆ, ಅದು ನಮ್ಮ  ಶ್ವಾಸಕೋಶದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ವೃದ್ಧಿಸುತ್ತದೆ. ಸೂರ್ಯ ನಮಸ್ಕಾರ ಅಭ್ಯಾಸವು ಮೂರು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ರೂಪ, ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಲಯ. ಸೂರ್ಯ ನಮಸ್ಕಾರದಲ್ಲಿರುವ 12 ಭಂಗಿಗಳು ದೈಹಿಕ ಮಾತೃಕೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತವೆ. ಅದರ ಸುತ್ತಲೂ ಅಭ್ಯಾಸದ ರೂಪವನ್ನು ನೇಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಭಂಗಿಗಳು ಪ್ರಾಣವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತವೆ. ಅತೀಂದ್ರಿಯ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಶಕ್ತಿ ಇದಕ್ಕಿದೆ. ದೇಹ-ಮನಸ್ಸಿನ ಸಂಕೀರ್ಣವು ಪರಿವರ್ತಕ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಅದು ಪೂರ್ಣವಾದ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಸಕ್ರಿಯ ಜೀವನದ ಬೀಜಕಣವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತದೆ.

ಮನುಷ್ಯನ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ದೇಹದಲ್ಲಿ ಚಕ್ರಗಳೆಂದು ಕರೆಯಲಾ ಗುವ ಏಳು ಪ್ರಮುಖ ಮಾನಸಿಕ ಕೇಂದ್ರಗಳಿವೆ. ವಿವಿಧ ನರ ಪ್ಲೆಕ್ಸಸ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಅಂತಃಸ್ರಾವಕ ಗ್ರಂಥಿಗಳಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಭೌತಿಕ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯವಿದೆ. ಸೂರ್ಯ ನಮ ಸ್ಕಾರ ಮೂಲಕ

ಈ ಅತೀಂದ್ರಿಯ ಕೇಂದ್ರಗಳ ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಆಂತರಿಕ ಅರಿವು, ಏಕಾಗ್ರತೆ ಮೂಲಕ ಮುಂದುವರಿ ಯುತ್ತದೆ.ಸೂರ್ಯ ನಮಸ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಯೊಬ್ಬರು ಹನ್ನೆರಡು ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಮಂತ್ರ ವನ್ನು ಹೊಂದಿ ದ್ದಾರೆ, ಇದು  ಹೆಚ್ಚಿನ  ಪ್ರಯೋಜನಕ್ಕಾಗಿ ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಪುನರಾವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರತೀ ಭಂಗಿಗಳಿಂದ ನಿಜವಾದ ದೈಹಿಕ ಪ್ರಚೋದನೆಯು ಪ್ರಾಣ ಶಕ್ತಿ ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಚಕ್ರ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಗಮನ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ ಮತ್ತು ದೈಹಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲು ನಮಗೆ ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ಮನಸ್ಸು ಮತ್ತು ದೇಹ, ಇದಾ ಮತ್ತು ಪಿಂಗಲಗಳ ಸಮ್ಮಿಳನಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ದೈಹಿಕ ರಚನೆಗೆ ನಮ್ಮ ಮಾನಸಿಕ ಅರಿವು ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ಚಯಾಪಚಯ ದರವನ್ನು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಲು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಸೂರ್ಯ ನಮಸ್ಕಾರದಲ್ಲಿ  ಮುಂದಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಹಿಂದು ಳಿದ ದೈಹಿಕ ಚಲನೆಗಳು ಮಾತ್ರ ಸಾಕು. ಚಕ್ರದ ಉತ್ತೇಜನದೊಂದಿಗೆ ಇವುಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿ ದಾಗ, ಪರಿಣಾಮಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ. ಬೆನ್ನುಹುರಿ, ಮೆದುಳು ಮತ್ತು ದೇಹದ ನಡುವಿನ ಸಂಪರ್ಕವು ನಮ್ಮ ಎಲ್ಲ ಶಕ್ತಿ ಯನ್ನು ತುಂಬುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ  ಇದಾ ಮತ್ತು ಪಿಂಗಲಾ ನಾಡಿಗಳ ಆರೋಗ್ಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಸೂರ್ಯ ನಮಸ್ಕಾರವು ಸಕ್ರಿಯ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಸರಣಿಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಪಿಂಗಲಾ ನಾಡಿಯ ಮೇಲೆ ಅದರ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಬೀರುತ್ತದೆ, ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅದು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಚಕ್ರ ಅರಿವು ಮತ್ತು ಮಂತ್ರ ಪುನರಾವರ್ತನೆಯೊಂದಿಗೆ ನಿಧಾನವಾಗಿ ಮತ್ತು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವಾಗ ಸೂರ್ಯನ ನಮಸ್ಕಾರವು ಇದಾ ಮತ್ತು ಪಿಂಗಲಾ ಎರಡನ್ನೂ ಸಮಾನವಾಗಿ ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತದೆ. ನಿಧಾನವಾದ ಆವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ತಂತ್ರವು ಸರಣಿಗಳ ಸರಣಿಗಳಿಂದ ಮೂತ್ರಗಳ ಸರಣಿಯಾಗಿ ರೂಪಾಂತರಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದು ಹೆಚ್ಚು ಸಮತೋಲಿತ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.

ಬೆಳಗ್ಗೆ ಸೂಯೊ೯ದಯವಾಗುವಾಗ ಸೂರ್ಯನಿಗೆ ನೀರನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುತ್ತ ಇದನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಏಕೆಂದರೆ, ಬೆಳಗಿನ ಸೂರ್ಯ ಕಿರಣಗಳನ್ನು ನೀರಿನ ಮೂಲಕ ನೋಡು ವುದು ಕಣ್ಣುಗಳಿಗೆ ಒಳ್ಳೆಯದು. ಜತೆಗೆ ಈ ಅನುಷ್ಠಾನವನ್ನು ಮಾಡಲು ನಾವು ಸೂಯೊìàದಯಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲೇ ಏಳ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ನಾವು ಬೆಳಗ್ಗೆ ಬೇಗ ಏಳುವ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಮುಂಜಾನೆಯ ಒಳ್ಳೆಯ ಮತ್ತು ನಿರ್ಮಲವಾದ ಸಮಯವನ್ನು ಸದುಪ ಯೋಗಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಇದರಿಂದ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.

ಸೂರ್ಯ ನಮಸ್ಕಾರ ಆಸನಗಳು ಮತ್ತು ಮಂತ್ರ

1.ನಮಸ್ಕಾರಾಸನ: ಓಂ ಮಿತ್ರಾಯ ನಮಃ
2.ಹಸ್ತ ಉತ್ಥನಾಸನ: ಓಂ ರವಯೇ ನಮಃ
3.ಪಾದ ಹಸ್ತಾಸನ:  ಓಂ ಸೂರ್ಯಾಯ ನಮಃ
4.ಅಶ್ವ ಸಂಚಲನಾಸನ:  ಓಂ ಭಾನವೇ ನಮಃ
5.ಸಂತೋಲನಾಸನ: ಓಂ ಖಗಾಯ ನಮಃ
6.ಅಷ್ಟಾಂಗ ನಮಸ್ಕಾರಾಸನ :  ಓಂ ಪೂಷ್ಣೇ ನಮಃ
7.ಭುಜಂಗಾಸನ : ಓಂ ಹಿರಣ್ಯ ಗರ್ಭಾಯ ನಮಃ
8.ಪರ್ವತಾಸನ: ಓಂ ಮರೀಚಾಯೇ ನಮಃ
9.ಅಶ್ವ ಸಂಚಲನಾಸನ :ಓಂ ಆದಿತ್ಯಾಯ ನಮಃ
10.ಪಾದಹಸ್ತಾಸನ :ಓಂ ಸವಿತ್ರೇ ನಮಃ
11.ಹಸ್ತ ಉತ್ಥಾನಾಸನ: ಓಂ ಆರ್ಕಾಯ ನಮಃ
12.ನಮಸ್ಕಾರಾಸನ :ಓಂ ಭಾಸ್ಕರಾಯ ನಮಃ

ತಾವಿದ್ದಲ್ಲೇ ಸೂರ್ಯ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡಿ
ಜಾಗತಿಕ ತಾಪಮಾನ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ, ಕೋವಿಡ್‌ ಮೂರನೇ ಅಲೆಯ ಜಾಗೃತಿಗಾಗಿ ಹಾಗೂ “ಯೋಗಯುಕ್ತ- ರೋಗಮುಕ್ತ’ ಸಮಾಜಕ್ಕಾಗಿ ಮನೆ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನಮಸ್ಕಾರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕು. ಅಜಾದಿ ಕಾ ಅಮೃತ ಮಹೋತ್ಸವದ ಪ್ರಯಕ್ತ ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯವರ ಅಪೇಕ್ಷೆಯಂತೆ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಯಂದು ತಾವಿರುವ ಸ್ಥಳದಿಂದಲೇ 13 ಸುತ್ತು ಸೂರ್ಯ ನಮಸ್ಕಾರ ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಯಶಸ್ವಿಗೊಳಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ.

ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಗೂ ಸೂರ್ಯ ನಮಸ್ಕಾರಕ್ಕೂ ಅವಿನಾಭಾವ ಸಂಬಂಧವಿದೆ. ಪ್ರತಿ ಸೌರಮಾನ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಬಂದರೂ ಸೂರ್ಯ ಭಗವಂತ ದಕ್ಷಿಣಾಯಣ ಪಥದಿಂದ ಉತ್ತರಾಯಣ ಪಥಕ್ಕೆ ಸಂಚರಿಸುವ ಕಾರಣ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾಂತಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯವಿದೆ. ಅಜಾದಿ ಕಾ ಅಮೃತ್‌ ಮಹೋತ್ಸವದ ಅಂಗವಾಗಿ ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿಯವರ ಅಪೇಕ್ಷೆಯಂತೆ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಸಾಮೂಹಿಕ ಸೂರ್ಯ ನಮಸ್ಕಾರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ರಾಜ್ಯದ ಜನರೆಲ್ಲರೂ ತಾವಿರುವ ಸ್ಥಳದಿಂದಲೇ ಸೂರ್ಯ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಗೊಳಿಸಬೇಕೆನ್ನುವುದು ನಮ್ಮ ಮನವಿಯಾಗಿದೆ.

-ವಚನಾನಂದ ಸ್ವಾಮೀಜಿ,
ಶ್ವಾಸಗುರು ಹಾಗೂ ಪೀಠಾಧೀಶರು, ವೀರಶೈವ ಲಿಂಗಾಯತ ಪಂಚಮಸಾಲಿ ಜಗದ್ಗುರು ಪೀಠ, ಹರಿಹರ.