Special session: ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ  ವಿಶೇಷ ಅಧಿವೇಶನ

Team Udayavani, Sep 16, 2023, 12:32 AM IST

ಇದೇ ಸೋಮವಾರ ಸಂಸತ್‌ನ ವಿಶೇಷ ಅಧಿವೇಶನ ಆರಂಭವಾಗಲಿದ್ದು ಐದು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ನಡೆಯಲಿದೆ. ಇದು ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಸರಕಾರದ 2ನೇ ವಿಶೇಷ ಅಧಿವೇಶನ. 2017ರ. ಜೂ.20ರಂದು ವಿಶೇಷ ಅಧಿವೇಶನ ಕರೆದು ಜಿಎಸ್‌ಟಿ ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾಗಿತ್ತು. ಹಾಗಾದರೆ ಈಗ ಅಧಿವೇಶನ ಕರೆದಿರುವುದು ಏಕೆ? ಯಾವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಅಧಿವೇಶನ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ? ಇಲ್ಲಿದೆ ಮಾಹಿತಿ…

ಹೊಸ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿ ಅಧಿವೇಶನ

ಈ ಬಾರಿ ವಿಶೇಷ ಅಧಿವೇಶನವು ಹೊಸ ಸಂಸತ್‌ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿವೆ. ಅಧಿವೇಶನವು ಹಳೆಯ ಸಂಸತ್‌ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದ್ದು, ಮರುದಿನ ಹೊಸ ಕಟ್ಟಡಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸೆ.19ರಂದು ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿ ಇದ್ದು ಅಂದೇ ಆರಂಭಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವುದು ವಿಶೇಷ.

ಹೊಸ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿ ಅಧಿವೇಶನ

ಈ ಬಾರಿ ವಿಶೇಷ ಅಧಿವೇಶನವು ಹೊಸ ಸಂಸತ್‌ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿವೆ. ಅಧಿವೇಶನವು ಹಳೆಯ ಸಂಸತ್‌ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲಿದ್ದು, ಮರುದಿನ ಹೊಸ ಕಟ್ಟಡಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸೆ.19ರಂದು ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿ ಇದ್ದು ಅಂದೇ ಆರಂಭಗೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವುದು ವಿಶೇಷ.

ಯಾವಾಗ ವಿಶೇಷ ಅಧಿವೇಶನ ಕರೆಯಬಹುದು?

ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಬಹುಮತ ಸಾಬೀತು ವಿಚಾರದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ವಿಶೇಷ ಅಧಿವೇಶನ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ 2017ರಲ್ಲಿ ಸರಕು ಮತ್ತು ಸೇವಾ ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರುವ ಸಲುವಾಗಿ ಕರೆಯಲಾಗಿತ್ತು. ಜೂ.30ರ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿ ಈ ಅಧಿವೇಶನ ನಡೆದಿತ್ತು. 2008ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಾಸಮತ ಸಾಬೀತು ಮಾಡಲು ಒಮ್ಮೆ ವಿಶೇಷ ಅಧಿವೇಶನ ಕರೆಯಲಾಗಿತ್ತು. ಆಗ ಡಾ| ಮನಮೋಹನ್‌ ಸಿಂಗ್‌ ಅವರು ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದರು. ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಎರಡು ಬಾರಿ ವಿಶೇಷ ಅಧಿವೇಶನಗಳನ್ನು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ ಮೈಲಿಗಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಲು ಮತ್ತು ಆಚರಿಸಲು ವಿಶೇಷ ಅಧಿವೇಶನಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ನಿಗದಿತ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ ಕೊರತೆ

ಭಾರತೀಯ ಸಂಸತ್ತು ಇನ್ನೂ ನಿಗದಿತ ಅಧಿ ವೇಶನದ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ. ಬಜೆಟ್‌ ಅಧಿವೇಶನವನ್ನು ಫೆ.1ರಿಂದ ಮೇ 7ರ ವರೆಗೆ, ಮುಂಗಾರು ಅಧಿವೇಶನವನ್ನು ಜು.15 ರಿಂದ ಸೆ.15ರ ವರೆಗೆ ಮತ್ತು ಚಳಿಗಾಲದ ಅಧಿವೇಶನವನ್ನು ನ. 5ರಿಂದ (ಅಥವಾ ದೀಪಾವಳಿಯ ಅನಂತರದ ನಾಲ್ಕನೇ ದಿನ, ಅನಂತರ ಯಾವುದೇ) ಡಿ. 22ರ ವರೆಗೆ ನಡೆಸಬೇಕೆಂದು ಲೋಕಸಭಾ ಸಮಿತಿಯು 1955ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತಾವಿಸಿತ್ತು. ಆದರೆ ಕ್ಯಾಲೆಂಡರ್‌ ಅನ್ನು ಎಂದಿಗೂ ಬಳಸಲಾಗಲಿಲ್ಲ.  ಸಂವಿಧಾನದ ಪ್ರಕಾರ, ಎರಡು ಸಂಸತ್‌ ಅಧಿವೇಶನಗಳ ನಡುವೆ ಆರು ತಿಂಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅಂತರ ಇರಬಾರದು. ಈ ಕಲಂ ಅನ್ನು 1935ರ ಭಾರತ ಸರಕಾರ ಕಾಯ್ದೆಯಿಂದ ಮಾರ್ಪಡಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಗವರ್ನರ್‌ ಜನರಲ್‌ ಗೆ ಪ್ರತೀ 12 ತಿಂಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಕೇಂದ್ರ ಶಾಸಕಾಂಗದ ಅಧಿವೇಶನಗಳನ್ನು ಕರೆಯುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ನೀಡಿತ್ತು,

ಸಂಸತ್ತಿನ ವಿಶೇಷ ಅಧಿವೇಶನ ಎಂದರೇನು?

ಸಂವಿಧಾನವು ಸಂಸತ್ತಿನ ಅಧಿವೇಶನವನ್ನು ಕರೆಯುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸರಕಾರಕ್ಕೆ ನೀಡಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನವು ಸಂಸತ್ತಿನ “ವಿಶೇಷ ಅಧಿವೇಶನ” ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖೀಸಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸುವುದು ಮುಖ್ಯ. ಸರಕಾರವು ವಿಶೇಷ ಅಧಿವೇಶನ ಎಂದು ಕರೆಯುವುದನ್ನು ಸಹ ಅನುಚ್ಛೇದ 85 (1) ರ ನಿಬಂಧನೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಅಧಿವೇಶನಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ.